Legir la cronica sul sit Jornalet : http://opinion.jornalet.com/felco/blog/844/una-visita-als-ministeris.
Veire lo compte-rendut complet e los documents preparatòris : http://www.felco-creo.org/une-delegation-de-la-flarep-recues-aux-ministere-de-leducation-nationale-et-de-lenseignement-superieur-12-02-2014/
Aquò nos arriba de quora en quora, de far lo viatge vès Paris, per de dire de l’i rescontrar de monde.
L’i eriam doncas quatre la setmana passaa, una delegacion de la FLAREP, la federacion de las associacions de las lengas de França dins lo public, ont a costat dau president Delobel e d’un representant dau francoprovençau l’occitan èra representat per la FELCO e Oc-bi, l’associacion dels parents d’escolans dels sits bilingues.
Eriam recebuts per dos ministèris, l’Educacion Nacionala, e la Recèrca e l’Ensenhament Superior, aquò per lo premier còp.
A l’Educacion Nacionala, aviam afaire au conselhier charjat de sègre los afars de lengas regionalas, assistat per de representants de la direccion generala dels ensenhaments escolars, ont quauqu’un es charjat, eu tanben, de coordonar çò que se fai per aquelas lengas.
Amb la FLAREP aviam alestit un dorsier generau, que completavan de fichas especialas per las diversas lengas, sus de problèmas especifics. Es aquelos dorsiers que los ministèris an entre las mans, aüra. A elos de ne far quauque ren.
De qué l’i caup? Las revendicacions ordinàrias, comunas a totas las lengas:
– Una politica de desvolopament dinamic, dins la direccion d’una ufèrta generalizaa pertot, a terme, en assegurant la continuitat de l’ensenhament despuèi la mairala dinqu’au licèu,
– De dotacions especificas per l’ensenhament de las lengas regionalas, per evitar que sieie en concurréncia, dins los establiments, amb las autras disciplinas dins l’encastre de la DHG (la dotacion orària globala),
– una politica vigorosa de recrutament, dins lo primari coma dins lo segondari, en rompeüra amb l’escandalosa baissa que caracteriza despuèi detz ans las lengas nòstras, au quite moment que la situacion de las autras disciplinas comença de se melhorar.
Aquò completat per l’identificacion dels ensenhaires que dins lo primari e lo segondari an una competéncia potenciala en lenga, e qu’amb una formacion poirian intervenir
– l’amelioracion de las condicions de trabalh de nòstres ensenhaires, que lor chau sovent obrar sus mai d’un establiment, e que son tròp sovent victimas de sabotatges vertadiers de lors superiors, chaps d’establiments o inspectors, motivats sieie per lo besonh de far d’economias sus l’eschina dels mai frèules, sieie tot bonament per l’ostilitat au “patois “. Los exemples mancan malastrosament pas, e èra pas question de los
comunicar pas a nòstres interlocutors,
– l’amelioracion de l’estatut de las lengas regionalas, que passa per lo desvolopament de l’ensenhament bilingue a paritat, dins lo primari coma dins lo segondari, e la revalorizacion dels coeficients a l’espròva facultativa dau bac: es encuèi mai rendable de far de latin (coef. 3) que non pas d’occitan o de breton (coef 2). Aquí, una injustícia que chau corregir. Encara dins l’amira de la normalizacion de l’estatut de las lengas regionalas: la creacion d’un vertadier cors d’inspeccion, especializat (dins l’academia de Grenoble, l’ensenhament de l’occitan, e lo pauc que se fai en francoprovençau es segut per un Inspector d’anglés… Puslèu favorable, e niçard, çò sembla, mas pas ges especializat, totun). Enfin, la creacion d’agregacions,
– una idèia que la FELCO portam despuèi longtemps, fàcia au ministèri coma fàcia au tot recent Comitat Superior dels programas, es la necesitat d’una informacion minimala pertot en França sus las lengas regionalas, sus çò que son, ont se parlan, amb textes revirats per illustracion.
A aquò s’apondian las revendicacions pròprias a chasca lenga:
lo francoprovençau e lo flamenc demandan d’estre enfin reconoissuts coma lengas regionalas dins l’escòla);
Per l’occitan, se pausa naturalament lo problèma de l’inegalitat de desvolopament entre academias: coma se sap, lo nòrd es sinistrat. Avèm doncas fach passar au ministèri de la recèrca la revendicacion de cursus universitaris adaptats en Lemosin (ont l’i a pas pus ren) e en Auvernha (ont es fòrça limitat), per de dire de surtir de l’actuau ceucle viciós: pas d’ensenhament superior de l’occitan, doncas pas de candidats als concorses, doncas pas d’ensehaires fàcia als escolans, doncas pas d’escolans que poschen puèi s’adraiar vès d’estudis superiors en occitan e candidatar als concorses, doncas… avètz comprés. M’a chalgut tanben ramentar que l’occitan èra tanben estat ensenhat dins un establiment de region parisenc d’annaas de temps, e qu’o chalia pas eissubliar.
Las respòstas de nòstres interlocutors son de qualitat variabla.
Lor avèm aprés de causas (d’unes èran persuadats que l’occitan se parlava ren qu’entre Tolosa e Montpelhier… Comprenètz perqué demandam una informacion basica sus las lengas, pertot en França per totes los escolans (e lors profs?).
De còps que l’i a la respòsta es en pura lenga de bòsc: en gròs:
– los mejans desfautan e chau pas tròp demandar.
– Benlèu que d’unes pròfs son cogits de se promenar d’un establiment a l’autre, mas es pas especific a las lengas regionalas (brèu, circulatz, es lo cas d’o dire).
– Aüra siatz dins la lei, au meteis nivèu que las lengas estrangièras (nos o an dich dins los dos ministèris, e semblavan de considerar aquò coma istoric).
Lor a chalgut ramentar que dins la realitat de las causas, la certificacion en lengas qu’exigian dels candidats als concorses d’ensenhament èra limitaa a las lengas estrangieras, çò que fai que lo candidat en occitan o en breton li chalia tanben trabalhar una autra lenga viva, çò que los candidats en anglés o alemand n’èran dispensats: inegalitat…
– Per los pòstes als concorses, lo ministre a promés de los far créisser, mas aquò dich lo ministèri s’apiela sus las demandas que fan remontar los rectorats. Amb aquò sabèm, e lor avèm dich, que tròp sovent los rectorats fan pas ren remontar, au motiu que de lor ponch de vista, los besonhs son jà cubèrts…
– Sus d’autres ponches, la respòsta es: la question es a l’estudi. Vos escriurem…
Per contra, çò que sembla la doctrina comuna als dos ministèris, es que tot se deu far en coordinacion amb las collectivitats territorialas.
Aquela bèla unanimitat es pas novèla: la tentacion es granda, per aqueu mond, de repassar lo mistigri a las províncias.
O tornam dire regularament: la FELCO avèm pas ren contra un partenariat Estat Region, ben au contrari. E demandam que de convencions Region / rectorats sieien signaas aquí ont o son pas encara, e aplicaas aquí ont existan suu papier e es pas pertot lo cas.
Mas, a la risca de passar per un gròs jacobin, ramento qu’es pas question que l’Estat de desengatje. Vist çò que son las ressorças de las collectivitats territorialas, e son pas per créisser, visiblament, dins los ans que venon, vist tanben lors competéncias en matèria d’ensenhament public, lor poèm pas tròp demandar.
E per lo cas occitan, fai mestier una coordinacion entre las diversas regions e academias de l’espaci de nòstra lenga. Aquò es entrincat, nos dison au ministèri, e sègon de pròchi lo projecte d’Ofici Publici per la Lenga. Veirem ben.
Brèu: lo dialòg es estat franc, de nòstre costat. Poèm esperar de resultas concretas sus d’unes ponches, mas chalrè veire s’aquelas esperanças se confirman.
Se fasèm jamai d’illusions sus nòstres interlocutors…
Aquò dich, es pas una rason per montar pas, e per pas portar nòstras revendicacions. O fasèm en ligason amb las autras lengas.
Per las rendre mai eficaças, consideram que nos chau d’aliats, dins los sindicats, en aquò dels parents d’escolans, d’aquí l’importància de la participacion d’OcBi. Avèm besonh tanben dau sostenh d’elejuts. Ren es pas donat d’avança.
Nos van dire, d’unes que l’i a, que siam ben crentosets dins nòstras revendicacions, ben modestes e bravonets.
Benlèu. Mas chau saber çò qu’un vòl.
Montam pas a Paris per far dins lo testimòni e l’interpelacion solemna en sabent qu’a ges de chança d’estre solament escotaa.
Partèm de la situacion tala coma es e veèm coma far per la melhorar.
S’un còp melhoraa, serè temps de far poar lo cursor de la revendicacion. Mas comencem per la debuta: recrutar mai d’ensenhaires, durbir mai de corses, aguer mai d’escolans que poschen puèi segre d’estudis superiors en occitan.
Quand un a pas los mejans de sa politica, un fai la politica de sos mejans, senon un se condemna a pas ren far.
Estre realista, es demandar l’impossible, disia l’autre, antan.
Los de ma generacion avèm après dolorosament qu’èra puèi pas tant simple.
Conviam doncas lo mond a nos laissar far çò que poèm e sabèm far. Sens eissubliar que la sobrevita de la lenga se jua pas solament a l’escòla, mas tanben au defòra…
F
