Es sempre interessant de liéger çò que las associacions de las autras lengas de França fan. Vaquí que l’Agence Bretagne Presse publica una letra dubèrta au Rector de Bretanha, que, au 3 d’octòbre de 2013 s’es opausat a una demanda dau Conselh Regionau de far revirar la devisa de la Republica en breton.
L’argument d’aqueu brave òme: au nom de l’indivisibilitat de la Republica, una reviraa ansin es illegala e impossibla.
Aquel òme se chama Michel Quéré: un nom ben breton. Es naissut a Brest, çò qu’es coerent amb çò que preceda. Es mai que probable que dins sa familha l’i a de mond que parlan o an parlat breton o au mens lo comprenon. Eu, sabèm pas. Son CV mòstra qu’es a la partença un economista, representant doncas de la sciéncia d’aquelos que vos venon explicar amb los mots dau diccionari, après, çò qu’an pas sabut preveire, einant. Drant d’estre rector, èra charjat au ministèri de sègre los afars “d’évaluation, prospective e performance “, un creiria un títol de las paginas saumon dau Figarò. Digam, per simplifiar, qu’èra aquí per verifiar la rendabletat dau trabalh dels agents de l’Educ. Nat, amb un foit virtuau, probable. Occupava aquela bela foncion despuèi 2009, çò qu’es benlèu una indicacion sus sos tropismes politics. Drant aquò, èra cercaire au CNRS e director d’una còla de recèrca poeticament titolaa “Innovation, Concurrence et croissance “. Brèu, un apòstol de la novèla religion gestionària que ne veèm chasque jorn las resultas esbrilhaudantas dins lo monde reau. Enfin a quatre enfants e aitant de medalhas, çò qu’es una bona nòva per eu, las medalhas, vòlo dire. E es aquò qu’un mete rector de l’academia de Bretanha.
Per estre clar: vau pas donar a aqueu brave òme de leiçons d’economia e de gestion faiçon MEDEF. Tant m’agradaria que nos venguesse pas donar de leiçons de republicanisme, e que se mesclesse de questions de filosofia politica que l’i entend pas ren. Remando lo legeire a la letra de Kevre Breizh, ont s’achampan totas las associacions culturalas de Bretanha emai las que trabalhan suu gallò. Parlan d’una concepcion de la Republica e de la Nacion, la dau rector, que remanda a una “natura etnica, apeonaa sus un eiretatge culturau e linguistic exclusiu “, contra una concepcion qu’es la d’ “una nacion civica, apeonaa sus la volontat de viure ensems “. La premiera remanda tot simplament, apondon, a una etnicizacion dels ideaus partatjats, als antipòdes de l’universalisme afichat per los teoricians ordinaris de la Nacion francesa republicana, brèu, un “nationalisme nauséabond “. Es exactament aquò, e veio pas ren d’apondre.
Doas leiçons de tirar d’aquel episòdi: veèm ben aquí l’escrocaria intellectuala que representa lo recors retoric ordinari a las “valors republicanas “ “opausaas au “comunautairisme “, lo “nòstre “. E la messonja istorica de l’universalisme de la concepcion francesa. Dire que “Liberté Egalité Fraternité “ se pòt dire son qu’en francés es non solament ignorar que los Jacobins bretons o sabian dire en breton en 92 e 93, mas encara es refusar au mond entier de se reconóisser dins aquelas valors, dau mens tant qu’aurèn pas reneat lor lenga pròpria per adoptar lo francés. “Nauséabond “ dison nòstres amics de Kevre Breizh. Mas es interessant que la pròva d’aquela escrocaria intellectuala e politica nos sieie somosta per un agent de l’Estat, de la “Republica “, coma dison.
Segonda leiçon, mens filosofica, desolat. Aqueu rector sembla pas saber que dins la constitucion de la Republica, l’i a un article sus las lengas de França, coma patrimòni nacionau. E sembla d’ignorar la lei “Escòla “ de junh 2013 ont aquelas lengas son reconoissùas dins l’ensenhament. Es totun son trabalh de saber aquò. Chalria que quauqu’un li expliquesse, amb de mots simples, de qué ne vira. Se los textes produches per son ministèri l’interessan pas, pas ren l’empacha de sègre sa vocacion naturala e d’anar pantoflar dins lo privat. Lo servici public de l’Educacion Nacioanla a pas besonh d’eu.
Felip Martel
